Kredi Temerrüt Takası

CDS (Credit default swap)

CDS, yani Kredi Temerrüt Takası, bir kredinin geri ödenmeme riskine karşı sigorta yaptırmak için kullanılan bir finansal enstrümandır. CDS sözleşmesi alan bir yatırımcı, elindeki tahvil veya bono gibi sabit getirili bir aracın vade sonunda ödenmemesi durumunda zarara uğramaz. CDS sözleşmesi veren taraf ise, yatırımcıya belirli bir risk primi karşılığında bu sigortayı sağlar. CDS primi, kredi riskini ölçen bir göstergedir. CDS primi ne kadar yüksekse, kredinin geri ödenmeme ihtimali de o kadar yüksektir. CDS primi ne kadar düşükse, kredinin geri ödenme olasılığı da o kadar yüksektir.

✅ Swap Nedir? ➤

CDS sözleşmeleri tezgah üstü piyasalarda işlem görür ve herhangi bir ülke veya şirketin borçlanma senetleri için yapılabilir. CDS sözleşmelerinin en çok kullanıldığı dönemlerden biri, 2010 yılında başlayan Avrupa Devletleri Borç Krizi sırasında olmuştur. Bu dönemde Yunanistan'ın devlet tahvillerinin temerrüte düşme ihtimali çok yükselmiş ve bu nedenle CDS primleri de rekor seviyelere çıkmıştır. Örneğin 2011 yılında beş yıl vadeli Yunanistan devlet tahvili alan bir yatırımcı, her yıl beş milyon dolar CDS ücreti ödemek zorunda kalmıştır. Bu da, Yunanistan'ın borcunu ödeyemeyeceği beklentisinin ne kadar güçlü olduğunu göstermektedir.

CDS sözleşmeleri aynı zamanda ülkelerin ekonomik durumlarını ve güvenilirliklerini de yansıtır. Dünya piyasalarında her ülkenin CDS primi sıralaması vardır ve bu sıralama ülkelerin risk durumlarını gösterir. Risk durumu ne kadar yüksekse, ülkenin borçlanma maliyeti de o kadar yüksektir. Risk durumu ne kadar düşükse, ülkenin borçlanma maliyeti de o kadar düşüktür. Örneğin ABD'nin beş yıl vadeli CDS primi 2022 yılında ortalama 10 baz puan iken, Türkiye'nin beş yıl vadeli CDS primi ortalama 400 baz puan olmuştur. Bu da, Türkiye'nin ABD'ye göre çok daha fazla kredi riskine sahip olduğunu göstermektedir.

CDS sözleşmelerinin fiyatlaması ve hesaplanması karmaşık bir süreçtir ve pek çok faktöre bağlıdır. Bunlar arasında kredinin vadesi, faiz oranları, piyasa likiditesi, temerrüt olasılığı ve temerrüt sonrası geri kazanım oranı sayılabilir. CDS fiyatlaması için genellikle Black-Scholes modeli veya Jarrow-Turnbull modeli gibi matematiksel modeller kullanılır. Bu modellerde temel varsayım, kredinin temerrüt olasılığının sabit olduğudur. Ancak gerçekte bu olasılık zaman içinde değişebilir ve piyasa koşullarına göre güncellenmelidir.

CDS Nasıl Çalışır?

CDS, kredi temerrüt takası anlamına gelir. Bir CDS, bir borçlunun borcunu ödeyememesi durumunda alacaklının zararını karşılamak için bir sigorta sözleşmesidir. Bir CDS satın alan alacaklı, belirli bir süre boyunca düzenli olarak bir CDS sağlayıcısına prim öder. Eğer borçlu temerrüde düşerse, CDS sağlayıcısı alacaklının kaybını telafi eder.