Faaliyet Oranları Nedir?

Faaliyet (Aktivite) Oranları

Faaliyet oranları işletmelerin faaliyetlerinde kullandıkları varlıkları ne ölçüde etkin kullandıklarını göstermektedir. Genel olarak verimlilik oranları olarak adlandırılan faaliyet oranları, analistlerin bir şirketin operasyonel akışkanlığı ve genel mali sağlığı için anahtar olan envanter yönetimini nasıl işlediğini ölçmesine yardımcı olur.

Etkinlik oranları, verimlilik oranları veya devir hızları adlarıyla da kullanılan bu oranlar, likidite oranlarının yorumlanmasına da yardımcı olurlar. Örneğin, alacaklarını kolayca nakite dönüştüremeyen bir işletme cari oranı yüksek olsa bile, nakit yaratma gücündeki problemler yüzünden işletme borçlarını ödemede zorluklar yaşayabilir.

✅  Bilanço Nedir?  ➤

Temel Çıkarımlar

• Bir faaliyet oranı, yatırımcıların ve araştırma analistlerinin bir şirketin gelir ve nakit elde etmek için varlıklarını ne kadar verimli kullandığını ölçmelerine yardımcı olan her türlü finansal ölçütü geniş bir şekilde tanımlar.

• Faaliyet oranları, aynı sektör içindeki iki farklı işletmeyi karşılaştırmak için kullanılabilir veya zaman içinde tek bir şirketin mali durumunu izlemek için kullanılabilir.

• Faaliyet oranları, emtia envanteri devir oranları, toplam varlık devir oranları, öz sermaye getirisi ölçümleri ve diğer ölçülerden oluşan bir spektrum olarak alt gruplara ayrılabilir.

Faaliyet Oranları

Aktivite oranları olarak da bilinen en çok değerlendirilen faaliyet oranları arasında alacak devir hızı, stok devir hızı ve ticari borç devir hızı bulunmaktadır.

Faaliyet oranlarının yüksek olması arzu edilen bir durumdur. Ancak faaliyet oranlarının yüksek olması yanında karlılık oranları da yüksekse anlamlı olur. Yani faaliyet oranlarını karlılık oranlarıyla beraber analiz etmeniz gerekiyor.

   1) Alacak Tahsil Süresi

Alacak devir hızı, ticari alacakların nakde dönüşüm hızını ve sıklığını gösteren, firmanın alacaklarını tahsil kabiliyetini ortaya koyan bir göstergedir.

• Alacak Devir Hızı = Net Satışlar / Ortalama Ticari Alacaklar
• Ortalama Ticari Alacaklar = (Dönem Sonu Ticari Alacaklar + Dönem Başı Ticari Alacaklar) / 2
• Alacak Tahsil Süresi = 365 / Alacak Devir Hızı

Alacak devir hızı bir oran iken 365’in bu orana bölünmesi ile alacak tahsil süresi elde edilir. Alacak devir hızının yüksekliği, alacak tahsil süresinin düşük olması ile doğru orantılıdır.

Alacak tahsil süresi, gün olarak bulunur. Firmanın alacaklarını ne kadar günde nakde çevirdiğini belirten bir ölçüdür. Aynı zamanda firmanın satışlarında müşterilerine tanıdığı ortalama vadeyi ifade eder.

   2) Stok Devir Süresi

Stok devir hızı, firmanın üretip stokta tuttuğu mallarını 1 yıl içerisinde kaç kez satışa dönüştürdüğünü, ne kadar sürede elden çıkarıp değerlendirdiğini gösterir

• Stok Devir Hızı = Satılan Malların Maliyeti (SMM) / Ortalama Stoklar
• Ortalama Stoklar = (Dönem Başı Stoklar + Dönem Sonu Stoklar) / 2
• Stok Devir Süresi (Stok Elde Kalma Süresi) = 365 / Stok Devir Hızı

Not: Stok devir hızının hesaplanmasında satılan malın maliyeti belli değilse bunun yerine net satışlar kalemi de kullanılabilir.

Stok devir hızının yüksek veya stok elde kalma süresinin düşük oluşu, stok maliyetlerini azaltırken işletme sermayesi ihtiyacının da azalmasını, firmanın daha az nakde ihtiyaç duymasını sağlar. Düşük stok devir süresi, stokların etkin bir biçimde yönetildiği, genellikle firma karlılığının arttığı, malların stokta beklemeden hızlıca satıldığı anlamına gelmektedir.

   3) Ticari Borç Ödeme Süresi

Satıcılara olan ticari borçların devir hızı, firmanın vadeli mal alımlarından doğan ticari borçlarının 1 dönem içerisinde kaç defa ödendiğini gösterir.

• Ticari Borç Devir Hızı = Satılan Malın Maliyeti / Ortalama Ticari Borçlar
• Ortalama Ticari Borçlar = (Dönem Başı Ticari Borçlar + Dönem Sonu Ticari Borçlar) / 2
• Ticari Borç Ödeme Süresi = 365 / Ticari Borç Devir Hızı

Ticari borç ödeme süresi, faaliyet oranları içerisinde değerlendirilmesi en çok tercih edilen oranlardandır. Firmaların satıcılara olan ticari borçlarını zamanında ödeyip ödemediği firmaya borç verecekler açısından büyük öneme sahiptir.