Döviz Kuru Rejimleri Nedir?
Döviz Kuru Rejimleri (Exchange Rate Regimes)
Döviz kurları günümüzde özellikle küçük ve açık ekonomiler için taşıdıkları önem ve reel ekonomiyi doğrudan etkileme potansiyelleri nedeniyle, uygulanan para politikası çerçevesinde doğrudan hedef, gösterge veya araç olarak kullanılmaktadırlar. Döviz kuruna yönelik uygulamalar, bir uçta sabit kur rejimi, diğer uçta ise serbest dalgalı olmak üzere, iki rejim arasında şekillenmektedir.✅ Dövize Müdahale Rehberi Nedir? ➤
Sabit kur rejiminde, ulusal paranın değeri yabancı bir para veya paralardan oluşan bir sepet karşısında sabitlenmekte ve bu değerin sürmesi para otoritesi tarafından bazen açık bazen de dolaylı olarak garanti edilmektedir. Para Kurulu (Currency Board) türü uygulamalarda, bir taraftan kur sabitlenirken diğer taraftan ulusal para arzı tamamen bu kur üzerinden gerçekleştirilen döviz alım-satımlarına bağlanmaktadır. Serbest dalgalı kur rejiminde ise, döviz kurunun fiyatı piyasada oluşan arz ve talebe göre belirlenmektedir. Bunların yanı sıra birçok ara rejim mevcuttur.
Örneğin dalgalı kur rejiminde kur büyük ölçüde piyasadaki arz ve talep koşullarına göre belirlenmekle birlikte para otoritesi piyasaya seyrek olarak ve sınırlı miktarlarda müdahale etmekte; kontrollü dalgalanma (managed float) rejiminde yine herhangi bir kur hedefi olmamakla birlikte çeşitli nedenlerle sık sık müdahaleler gerçekleşebilmektedir. Sürünen kur (crawling peg) adı altındaki rejimlerde ise, kur belirli bir takım kriterlere göre yönlendirilmekte ve para otoritesi tarafından gerektiğinde müdahale edilmektedir. Kura yönelik bu tür rejimlerin seçimi, ülkelerin içinde bulunduğu şartlara göre değişmektedir.
Döviz kuru rejimi, bir ülkenin para birimini küresel pazardaki diğer para birimlerine göre yönetme biçimini ifade eder. Döviz kurlarının dalgalanma derecesini belirleyen, her biri farklı esneklik seviyelerine sahip çeşitli döviz kuru rejimleri vardır.
- Sabit kur rejimi: Bu sistemde döviz kuru ABD doları gibi belirli bir para birimine sabitlenir ve hükümet döviz kurunu dar bir bant içinde tutmak için piyasaya müdahale eder. Bu rejim, istikrarlı bir ekonomik ortama ve düşük enflasyon oranına sahip ülkeler için uygundur.
- Dalgalı kur rejimi: Bu sistemde döviz kurları piyasadaki arz ve talep güçleri tarafından belirlenir ve devlet piyasaya müdahale etmez. Bu rejim, yüksek düzeyde ekonomik özgürlüğe ve güçlü, çeşitlendirilmiş bir ekonomiye sahip ülkeler için uygundur.
- Yönetilen dalgalı döviz kuru rejimi: Bu sistem hem sabit hem de dalgalı döviz kuru rejimlerinin unsurlarını birleştirir. Hükümet, döviz kurunu belirli bir aralıkta sabitlemek için döviz piyasasına müdahale eder, ancak yine de piyasa güçlerinin döviz kurunu etkilemesine izin verir.
- Sabit döviz kuru rejimi: Bu sistemde hükümet, başka bir para birimi veya bir para sepeti ile sabit bir döviz kuru belirler ve döviz kurunu belirli bir aralıkta tutmak için döviz piyasasına müdahale eder.
- Sürünen döviz kuru rejimi: Bu sistem, sabit döviz kuru rejimine benzer, ancak döviz kurunun önceden belirlenmiş bir dizi kritere göre zaman içinde kademeli olarak ayarlanmasına izin verilir.
Yorumlar