Tek Düzen Hesap Planı Nedir?

Tek Düzen Hesap Planı

Tek Düzen Hesap Planı, Türkiye'deki işletmelerin finansal işlemlerinin kaydedilmesi için kullanılan standart bir hesap planıdır. Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK) tarafından belirlenmiştir ve Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından onaylanmıştır.

✅ Bilanço Nedir? ➤

Tek Düzen Hesap Planı, işletmelerin finansal işlemlerini kaydetmek ve raporlamak için kullanılan hesapların kodlanmasını, sınıflandırılmasını ve tanımlanmasını sağlar. Hesap planı, mali tabloların hazırlanması, vergi beyannamelerinin doldurulması, denetim ve raporlama gibi işlemlerde kullanılır.

Tek Düzen Hesap Planı, işletmelerin mali işlemlerini kaydetmek ve raporlamak için standart bir yöntem sunarak işletmeler arasında finansal bilgi paylaşımını kolaylaştırır. Ayrıca, vergi kurumları, denetim firmaları ve diğer işletmeler arasında uyumlu bir dil oluşturur ve finansal raporlamayı standartlaştırır.

Tek düzen hesap planı, Türkiye'de maliye bakanlığı tarafından belirlenen ve tüm işletmelerin uyması gereken bir muhasebe sistemi ve hesap kodlama yöntemidir. Tek düzen hesap planı, işletmelerin mali durumlarını, faaliyet sonuçlarını ve nakit akışlarını standart bir biçimde göstermelerini sağlar. Böylece işletmeler arasında karşılaştırma yapmak, denetim yapmak ve vergi kontrolü yapmak kolaylaşır.

Tek düzen hesap planı, hesapları sekiz ana gruba ayırır. Bunlar:

- 1- Bilanço hesapları: İşletmenin varlıklarını, borçlarını ve özkaynaklarını gösteren hesaplardır. Bilanço hesapları iki alt gruba ayrılır: Aktif hesaplar ve pasif hesaplar. Aktif hesaplar işletmenin sahip olduğu veya alacaklı olduğu değerleri gösterir. Pasif hesaplar ise işletmenin borçlu olduğu veya sahip olduğu kaynakları gösterir.

- 2- Gelir tablosu hesapları: İşletmenin faaliyet dönemi içinde elde ettiği gelirleri ve giderleri gösteren hesaplardır. Gelir tablosu hesapları iki alt gruba ayrılır: Gelir hesapları ve gider hesapları. Gelir hesapları işletmenin satışlardan, hizmetlerden veya diğer kaynaklardan elde ettiği kazançları gösterir. Gider hesapları ise işletmenin faaliyetlerini sürdürmek için yaptığı harcamaları gösterir.

- 3- Maliyet hesapları: İşletmenin üretim faaliyetleri ile ilgili olan giderleri gösteren hesaplardır. Maliyet hesapları üç alt gruba ayrılır: Ham madde ve malzeme giderleri, işçilik giderleri ve genel üretim giderleri. Bu giderler toplam maliyeti oluşturur. Toplam maliyet ise satış gelirinden çıkarılarak brüt kar elde edilir.

- 4- Dağıtım giderleri, genel yönetim giderleri ve araştırma-geliştirme giderleri: İşletmenin üretim dışındaki faaliyetleri ile ilgili olan giderleri gösteren hesaplardır. Bu giderler brüt kardan çıkarılarak faaliyet karı elde edilir.

- 5- Diğer gelir ve karlar, diğer gider ve zararlar: İşletmenin ana faaliyet konusu dışındaki gelir ve giderleri gösteren hesaplardır. Bu gelir ve giderler faaliyet karına eklenerek veya çıkarılarak net dönem karı veya zararı elde edilir.

- 6- Finansman giderleri: İşletmenin borçlanma faaliyetleri ile ilgili olan giderleri gösteren hesaplardır. Bu giderler net dönem karından çıkarılarak vergi öncesi kar elde edilir.

- 7- Olağanüstü gelir ve giderler: İşletmenin kontrolü dışında gerçekleşen ve tekrarlanması beklenmeyen gelir ve giderleri gösteren hesaplardır. Bu gelir ve giderler vergi öncesi kara eklenerek veya çıkarılarak olağanüstü kar veya zarar elde edilir.

- 8- Vergi, fon ve mali yükümlülükler: İşletmenin devlete veya diğer kuruluşlara ödemesi gereken vergi, fon ve diğerleri.

Tek düzen hesap planı, işletmelerin muhasebe sistemlerini kurmak zorunda olduğu hesap çerçevesi ve hesap planını ifade etmektedir. Tek düzen hesap planı hesaplarının işleyişi bu çerçeveye ve plana göre gerçekleştirilmelidir. Tek düzen hesap planı, bir başka ifade ile devlet kurumlarınca resmileşmiş hesap cetvelidir .

Tek düzen hesap planında muhasebe hesap kodları belli bir düzene göre sıralanır. Türkiye'de bilanço esasına göre defter tutan tacirler 1 Ocak 1994 tarihinden itibaren yürürlüğe konan tek düzen hesap planını uygulamak zorundadırlar. Tek düzen hesap planı, işletmelerin muhasebe işlemlerini kayıt altına alırken iş akışlarını kolaylaştırmak, denetimini sağlamak ve gelecek dönemlere dair planlar yapılmasında yardımcı olacak gerçekçi veriler elde etmek için geliştirilmiştir.

Tek düzen hesap planı kodları, hesap sınıfları ve alt hesap grupları ile aşağıdaki gibidir:

1. DÖNEN VARLIKLAR

10. Hazır Değerler
100. Kasa
101. Alınan Çekler
102. Bankalar
103. Verilen Çekler Ve Ödeme Emirleri (-)
108. Diğer Hazır Değerler
11. Menkul Kıymetler
110. Hisse Senetleri
111. Özel Kesim Tahvil Senet Ve Bonoları
112. Kamu Kesimi Tahvil, Senet Ve Bonoları
118. Diğer Menkul Kıymetler
119. Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)
12. Ticari Alacaklar
120. Alıcılar
121. Alacak Senetleri
122. Alacak Senetleri Reeskontu (-)
124. Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri (-)
126. Verilen Depozito Ve Teminatlar
127. Diğer Ticari Alacaklar
128. Şüpheli Ticari Alacaklar
129. Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-)
13. Diğer Alacaklar
131. Ortaklardan Alacaklar
132. İştiraklerden Alacaklar
133. Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar
135. Personelden Alacaklar
136. Diğer Çeşitli Alacaklar
137. Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-)
138. Şüpheli Diğer Alacaklar
139. Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-)
15. Stoklar
150. İlk Madde Malzeme
151. Yarı Mamuller
152. Mamuller
153. Ticari Mallar
157. Diğer Stoklar
158. Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)
159. Verilen Sipariş Avansları
...

9.DİĞER YABANCI KAYNAKLAR
90.KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
900.KISA VADELİ BORÇLANMALAR
901.KISA VADELİ BANKA KREDİLERİ
902.KISA VADELİ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLARI
903.KISA VADELİ FAKTORİNG BORÇLARI
904.KISA VADELİ TAHVİL İHRACI BORÇLARI
905.KISA VADELİ FONLAR
906.DİĞER KISA VADELİ BORÇLANMALAR

Tek Düzen Hesap Planı (TDHP), muhasebe işlemlerinin kaydedilmesi için kullanılan standart bir hesap listesidir. TDHP, bilanço esasına göre defter tutan işletmelerin muhasebe sistemlerini kurmalarına yardımcı olur. TDHP, hesapları beş ana sınıfa ayırır: Dönen Varlıklar, Duran Varlıklar, Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar, Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar ve Özkaynaklar. Bu sınıfların altında ise daha ayrıntılı hesaplar yer alır.

TDHP'nin amacı, muhasebe kayıtlarının tutarlılık, karşılaştırılabilirlik ve denetlenebilirlik gibi özelliklere sahip olmasını sağlamaktır. TDHP, Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri ile düzenlenir. TDHP'nde yer alan hesapların kodları veya tanımları değiştirilemez. Ancak işletmeler kendi ihtiyaçlarına göre hesapları seçebilir veya alt hesaplar açabilir.

TDHP'nin kullanımı ile ilgili olarak bazı avantajlar ve dezavantajlar şunlardır:

Avantajlar:

• Muhasebe kayıtlarının standartlaşması sayesinde işletmeler arasında karşılaştırma yapmak kolaylaşır.
• Muhasebe kayıtlarının denetimi daha kolay ve hızlı yapılır.
• Muhasebe kayıtlarının vergi mevzuatına uygunluğu sağlanır.
• Muhasebe kayıtlarının elektronik ortamda tutulması ve raporlanması kolaylaşır.

Dezavantajlar:

• TDHP'nin kapsamı ve detayı bazı işletmeler için fazla olabilir.
• TDHP'nin değişen ihtiyaçlara ve koşullara uyum sağlaması zor olabilir.
• TDHP'nin uygulanması için işletmelerin muhasebe personeli ve yazılım sistemlerine yatırım yapması gerekebilir.

Sonuç olarak,

Sonuç olarak, TDHP, muhasebe kayıtlarının standartlaştırılması ve kalitesinin artırılması için önemli bir araçtır. Ancak TDHP'nin uygulanması da bazı zorluklar ve maliyetler getirebilir. Bu nedenle işletmelerin TDHP'ni doğru ve etkin bir şekilde kullanmaları için gerekli eğitim, donanım ve yazılım desteğine sahip olmaları gerekir.