Disponibilite Ne Demek?
Disponibilite
Disponibilite, bir kişinin veya kurumun belirli bir zaman diliminde kullanabileceği nakit veya nakde çevrilebilir varlıkların toplamıdır. Disponibilite, likidite ile yakından ilişkilidir. Likidite, bir varlığın ne kadar kolay nakde dönüştürülebildiğini ifade eder. Disponibilite ise, bir kişinin veya kurumun elinde bulunan likit varlıkların miktarını gösterir.Disponibilite hesaplamak için, elde bulunan nakit, banka hesaplarındaki bakiyeler, vadeli mevduatlar, tahvil ve hisse senetleri gibi menkul kıymetler, alacaklar ve diğer nakde çevrilebilir varlıklar toplanır. Bu toplamdan ise, borçlar, ödenmesi gereken faturalar, vergiler ve diğer yükümlülükler çıkarılır. Kalan miktar disponibiliteyi verir.
Disponibilite, bir kişinin veya kurumun finansal durumunu ve esnekliğini gösteren önemli bir göstergedir. Yüksek disponibiliteye sahip olanlar, acil durumlarda veya fırsatlar karşısında daha rahat hareket edebilirler. Düşük disponibiliteye sahip olanlar ise, nakit sıkıntısı yaşayabilirler ve borçlanmak zorunda kalabilirler.
Disponibiliteyi artırmak için, gelirleri artırmak, giderleri azaltmak, tasarruf yapmak, yatırım yapmak ve borçları ödemek gibi yöntemler kullanılabilir. Disponibiliteyi azaltan faktörler ise, gelir kaybı, harcamaların artması, tasarruf yapmamak, yatırım yapmamak veya zarar etmek ve borçlanmak gibi unsurlardır.
Disponibiliteyi takip etmek ve yönetmek, kişisel veya kurumsal finansal planlamanın önemli bir parçasıdır. Disponibiliteyi bilmek ve kontrol etmek, finansal hedeflere ulaşmak ve riskleri azaltmak için gereklidir.
Disponibilite Oranı Ne Demek?
Disponibilite oranı, bir bankanın kredi verme kapasitesini gösteren bir finansal göstergedir. Disponibilite oranı, bankanın mevduat toplama ve kredi verme arasındaki dengeyi yansıtır. Disponibilite oranı, bankanın elinde bulunan nakit ve nakde çevrilebilir varlıkların toplam mevduata oranı olarak hesaplanır. Disponibilite oranı ne kadar yüksekse, bankanın kredi verme potansiyeli o kadar yüksektir.Disponibilite oranının önemi
Disponibilite oranı, bankacılık sektörünün likidite durumunu ölçen bir göstergedir. Likidite, bir varlığın piyasada kolayca alınıp satılabilmesi veya nakde dönüştürülebilmesi anlamına gelir. Bankalar, mevduat toplayarak fon sağlar ve bu fonları kredi olarak müşterilere verir. Bankaların kredi verme kapasitesi, elinde bulundurduğu nakit ve nakde çevrilebilir varlıklarla sınırlıdır. Bu nedenle, bankaların disponibilite oranını yeterli seviyede tutması gerekir.Disponibilite oranı, bankaların kredi talebine karşı hazırlıklı olmasını sağlar. Eğer bankaların disponibilite oranı düşükse, kredi talebini karşılayamayabilir veya daha yüksek faiz oranları uygulayabilir. Bu durum, ekonomik büyümeyi ve tüketici güvenini olumsuz etkileyebilir. Öte yandan, bankaların disponibilite oranı çok yüksekse, bu da bankaların mevduat sahiplerine ödediği faiz giderlerinin kredi gelirlerini aştığı anlamına gelir. Bu durum, bankaların karlılığını ve sermaye yeterliliğini azaltabilir.
Disponibilite oranının hesaplanması
Disponibilite oranı, bankanın elinde bulunan nakit ve nakde çevrilebilir varlıkların toplam mevduata oranı olarak hesaplanır. Formül şöyledir:Disponibilite Oranı = (Nakit + Nakde Çevrilebilir Varlıklar) / Toplam Mevduat
Nakit, bankanın kasasında veya merkez bankasında tuttuğu parayı ifade eder. Nakde çevrilebilir varlıklar ise, bankanın kolayca nakde dönüştürebileceği menkul kıymetlerdir. Bunlar genellikle devlet tahvilleri veya hazine bonoları gibi düşük riskli ve likit yatırım araçlarıdır. Toplam mevduat ise, bankaya yatırılan tüm parayı gösterir.
Örneğin, bir bankanın kasasında 100 milyon TL, merkez bankasında 200 milyon TL nakit bulundurduğunu varsayalım. Ayrıca bankanın elinde 300 milyon TL değerinde devlet tahvili olduğunu da kabul edelim. Bankaya yatırılan toplam mevduat ise 1 milyar TL olsun. Bu durumda, bankanın disponibilite oranını şu şekilde hesaplayabiliriz:
Disponibilite Oranı = (100 + 200 + 300) / 1000
Disponibilite Oranı = 0.6
Bu sonuç, bankanın elinde bulunan nakit ve nakde çevrilebilir varlıkların toplam mevduatının %60'ına eşit olduğunu gösterir.
Disponibilite Oranı Artarsa Ne Olur?
Disponibilite oranı, bankalardaki mevduat ile bu mevduata karşılık bankanın bulundurmasının zorunlu olduğu nakde çevrilebilecek değerler arasındaki ilişkiyi ifade eden bir orandır. Disponibilite oranı, piyasanın likiditesini etkileyen bir para politikası aracı olarak kullanılmaktadır. Disponibilite oranı arttığında, bankaların kredi verme imkanı azalır ve faiz oranları yükselir. Disponibilite oranı azaldığında ise, bankaların kredi verme imkanı artar ve faiz oranları düşer.Disponibilite oranının belirlenmesinde Merkez Bankası'nın rolü vardır. Merkez Bankası, bankaların mevduatlarının bir bölümünü zorunlu karşılık olarak kendisine yatırmasını ister. Bu karşılıklar, bankaların likiditesini sınırlayan bir faktördür. Merkez Bankası, zorunlu karşılık oranlarını değiştirerek piyasaya para arzını artırabilir veya azaltabilir. Zorunlu karşılık oranları arttığında, bankaların elindeki nakit miktarı azalır ve disponibilite oranı düşer. Zorunlu karşılık oranları azaldığında ise, bankaların elindeki nakit miktarı artar ve disponibilite oranı yükselir.
Disponibilite oranının ekonomik etkileri şöyle özetlenebilir:
- Disponibilite oranı artarsa, bankaların kredi verme imkanı azalır ve kredi talebi düşer. Bu durumda, ekonomik büyüme yavaşlar ve enflasyon baskısı azalır.
- Disponibilite oranı azalırsa, bankaların kredi verme imkanı artar ve kredi talebi artar. Bu durumda, ekonomik büyüme hızlanır ve enflasyon baskısı artar.
Disponibilite oranının önemi, bankacılık sisteminin sağlıklı işleyişi için gereken likiditenin sağlanmasında yatmaktadır. Bankaların kasalarında yeterli miktarda nakit bulundurmaları, hem müşterilerin taleplerini karşılamak hem de olası kriz durumlarında güvenilirliklerini korumak için önemlidir. Disponibilite oranının uygun seviyede tutulması, hem bankaların hem de ekonominin istikrarına katkı sağlar.
Yorumlar