Konvertibilite Nedir?

Konvertibilite

Konvertibilite, Bir ülke parasının, döviz piyasalarında başka bir ülke parası ile serbestçe değiştirilebilmesi ve uluslararası ticari işlemlerde değişim aracı olarak kullanılabilmesidir.
Konvertibilite, genel olarak bir değerin bir başka değere dönüştürülebilmesi işlemini ve bu işlemin hangi koşullarla yapılacağını ifade eder. Konu para olduğunda konvertibilite, bir ülke parasının altına veya diğer ülke paralarına, adına kur ya da parite denilen bir ölçü çerçevesinde dönüştürülebilmesi anlamına gelir.

✅  Parite Nedir? ➤

Çevrilgenlik adı verilen konvertibilite terimi, Türkçe’mizde bu anlamı taşırken tanımı ise şöyledir: Bir kıymetlinin başka bir kıymet ile değiştirilmesi ya da bir paranın başka bir paraya dönüştürme işlemine denir. Amerika'ya gideceğiniz zaman, elinizdeki TL'leri ABD dolarına çevirmeniz gerekmektedir. Aksi takdirde Amerika'ya gittiğinizde, TL ile pek bir harcama yapamayacağınız ve ABD dolarına ihtiyaç duyacağınız için, istisnalar dışında her türlü cebinizde ABD doları olması gerektiğini bilirsiniz. Bu noktada yaptığınız işlem karşılığı konvertibilite olur.

Basit olduğu kadar ekonomi, finans alanında oldukça güçlü bir konu olan konvertibilite, her para birimi için bazı durumlarda geçerli olmayabiliyor. Sınırlı konvertibilitesi bulunan para birimleri olduğu gibi hiçbir şekilde konvertibilitesi olmayan para birimleri de bulunmaktadır. Bu nedenle para birimlerinde tam dönüştürülebilir olması ya da rezerv para statüsü taşıması da, konvertibilitesi anlamında önemli bir durumdur.

Konvertibilitenin Küresel Ticarete Etkisi Nedir?

Küresel ticaret yapmak isteyen ülkeler, para birimlerinin de güçlü olmasını isterler. Bu konuda konvertibilitesi yüksek olan para birimleri, güçlü para birimleri olarak tanımlanabilir. Bunun nedeni, para birimi ne kadar dönüştürülmeye esnek ise o kadar rahat ticari alışveriş gerçekleştirilebilir. Aksi durumda zayıf konvertibilitesi bulunan para birimlerinde küresel ticarette zayıf olmaktadır. Zayıf konvertibilite, bu sebeple ülkelerde ekonomik büyümeyi olumsuz yönde etkiler, küresel alanda ticari fırsatları yakalamaya ya da yaratmaya da engel olur.

Konvertibilitesi yok ne demektir?

Türk Lirası Konvertibilitenin olmadığı zamanlarda isteyen istediği gibi gidip elindeki Türk Lirası ile döviz alamıyordu. TCMB döviz kurlarının günlük olarak belirlemediği gibi kurlar uzun süre aynı kalıyor sonra sert bir şekilde değişebiliyordu.

Devlet kısıtlamaları ile para biriminin konvertibilitesini düşürmektedir. Sabit kur rejimini benimseyen ülkeler, genellikle para birimi dönüştürülebilirliğini kısıtlarlar.

Türk Lirası Ne Zaman Konvertibl Para Oldu?

24 Ocak 1980 yılında alınan kararlar neticesinde Türk lirasının konvertibl para olması sağlanmıştır. Bu dönemde alınan karar içeriğinde, sabit kur rejimi ile çoklu kur uygulamasının kaldırılması sağlandı. Böylelikle günlük kur rejimi yürürlüğe sokularak, TCMB tarafından sabit kur açıklamaları kaldırıldı. Böylelikle her gün Türk lirası, döviz karşısında hangi değerlere sahip olduğu ilan edilerek sürekli güncellemeye gitti.