Çin'in Dünya Ekonomisi Üzerine Etkileri Nelerdir?
Çin’in Dünya Ekonomisi Üzerine Etkileri
Çin, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi ve en büyük ihracatçısıdır. Çin’in ekonomik büyümesi, küresel ticaret, yatırım, üretim ve tüketim üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu blog yazısında, Çin’in dünya ekonomisi üzerine etkilerini üç ana başlık altında inceleyeceğiz:- Çin’in küresel talep ve fiyatlar üzerindeki rolü
- Çin’in küresel tedarik zincirlerine ve rekabete olan etkisi
- Çin’in küresel finansal piyasalar ve kur politikaları üzerindeki etkisi
Çin’in küresel talep ve fiyatlar üzerindeki rolü
Çin, dünyanın en büyük ham madde tüketicisi ve ithalatçısıdır. Çin’in ham madde talebi, özellikle enerji, metal ve gıda fiyatlarını belirleyen önemli bir faktördür. Çin’in hızlı sanayileşmesi ve kentleşmesi, bu sektörlerdeki küresel talebi artırmış ve fiyatları yükseltmiştir. Örneğin, 2000-2014 yılları arasında Çin’in petrol tüketimi yıllık ortalama %7,5 artarken, petrol fiyatları da yıllık ortalama %12 artmıştır. Benzer şekilde, Çin’in demir cevheri ithalatı yıllık ortalama %18 artarken, demir cevheri fiyatları da yıllık ortalama %20 artmıştır.Çin’in ham madde talebi sadece fiyatları değil, aynı zamanda küresel üretim ve ticaret dengelerini de etkilemektedir. Çin’in ham madde ithalatı, başta Avustralya, Brezilya, Kanada, Rusya ve Suudi Arabistan olmak üzere birçok ülkenin ihracat gelirlerini artırmıştır. Bu ülkeler, Çin’e bağımlılıklarını azaltmak için çeşitlendirme çabalarına girmişlerdir. Öte yandan, Çin’in ham madde ithalatı, başta ABD, AB ve Japonya olmak üzere gelişmiş ülkelerin ihracat pazarlarını daraltmıştır. Bu ülkeler, Çin ile rekabet edebilmek için yapısal reformlar ve yenilikçilik yatırımları yapmak zorunda kalmışlardır.
Çin’in küresel tedarik zincirlerine ve rekabete olan etkisi
Çin, dünyanın en büyük imalat üssüdür. Çin’in ucuz işgücü, altyapı, teknoloji ve devlet desteği sayesinde birçok sektörde düşük maliyetli ve kaliteli ürünler üretebilmektedir. Çin’in imalat ihracatı, küresel tedarik zincirlerinin önemli bir parçası haline gelmiştir. Çin’den ithal edilen ara malları, başta ABD, AB ve Japonya olmak üzere gelişmiş ülkelerde son tüketim mallarının üretiminde kullanılmaktadır. Örneğin, 2019 yılında ABD’nin Çin’den ithal ettiği ara malların değeri 132 milyar dolarken, son tüketim mallarının değeri 167 milyar dolardır.Çin’in imalat ihracatı sadece tedarik zincirlerini değil, aynı zamanda küresel rekabeti de etkilemektedir. Çin’in ucuz ve kaliteli ürünleri, başta ABD, AB ve Japonya olmak üzere gelişmiş ülkelerdeki yerli üreticilerin pazar paylarını azaltmıştır. Bu durum, gelişmiş ülkelerde iş kayıpları, gelir eşitsizliği ve sosyal huzursuzluklara yol açmıştır. Gelişmiş ülkeler, Çin’in ticaret uygulamalarını eleştirmiş ve korumacı önlemler almışlardır. Örneğin, ABD ve Çin arasında 2018-2019 yıllarında yaşanan ticaret savaşı, iki ülke arasındaki gümrük tarifelerini artırmış ve küresel ticareti olumsuz etkilemiştir.
Çin’in küresel finansal piyasalar ve kur politikaları üzerindeki etkisi
Çin, dünyanın en büyük ikinci döviz rezervi sahibidir. Çin’in döviz rezervleri, 2020 yılı sonu itibarıyla 3,2 trilyon dolardır. Çin’in döviz rezervlerinin büyük bir kısmı ABD Hazine bonolarında tutulmaktadır. Çin’in ABD Hazine bonolarına olan talebi, ABD’nin borçlanma maliyetlerini düşürmüş ve bütçe açıklarını finanse etmesine yardımcı olmuştur. Örneğin, 2019 yılında Çin’in ABD Hazine bonolarındaki payı %5,6 iken, ABD’nin bütçe açığı GSYH’nın %4,6’sına denk gelmiştir.Çin’in döviz rezervleri sadece finansal piyasaları değil, aynı zamanda kur politikalarını da etkilemektedir. Çin’in para birimi yuan (CNY), 2005 yılından beri ABD dolarına (USD) karşı esnek bir kur rejimine sahiptir. Ancak, Çin Merkez Bankası (PBOC), piyasa koşullarına göre yuanın değerini belirleyen bir referans oran belirlemekte ve bu orana göre müdahale etmektedir. Çin’in kur politikası, başta ABD olmak üzere gelişmiş ülkeler tarafından eleştirilmektedir. Gelişmiş ülkeler, Çin’in yuanı bilerek düşük tutarak ihracat avantajı sağladığını ve küresel dengesizliklere katkıda bulunduğunu iddia etmektedirler.
Yorumlar